Maandag, 09 Julie 2018

Deur Afrikaanse Skoolprojekte

Maak tyd in jou dag om met jou tiener te gesels. Hulle sal meer gewillig wees om te praat, aangesien hulle op vakansie is.

Elkeen is uniek. Tieners is nie anders nie. Trouens, hulle is waarskynlik meer “uniek” in vergelyking met ander ouderdomsgroepe. Ek is seker soms het jy as ouer gevoel dat jy nie eers weet waar hulle vandaan gekom het nie. Hulle probeer vreemde haarstyle uit en het baie ongewone mode-keuses. Hulle kan oor-emosioneel wees of geen emosie toon nie. Hulle kan baie mededingend wees of kan nie omgee nie. Hulle daag gesag uit en tree op asof die hele wêreld om hulle draai. Vir sommige tieners kan puberteit en hoërskool die toonbeeld van hel op aarde wees. Ander hanteer dit met gemak en grasie - hulle voel tuis. Die rede hiervoor is dat hulle liggame gedurende hierdie tyd geweldige verandering ondergaan. Hul sintuie word verhoog. Hulle moet self begin dink, hul identiteit vind en hul eie onafhanklikheid vestig. Dit kan vir hulle baie oorweldigend wees, veral as dit gepaard gaan met al die spanning wat hulle het - van hul eie verwagtinge, eweknieë, liefdesbelange, skoolwerk en buitemuurse aktiwiteite. Die manier waarop tienermeisies ontwikkel, optree, dink en reageer sal ook baie verskil in vergelyking met tienerseuns. Verder kan jy elkeen in verskillende groepe en subgroepe kategoriseer. Daar is werklik nie ’n resep met maklike stappe vir sukses as dit kom by tieners nie. Al wat jy as ouer kan doen, is om hulle onvoorwaardelik lief te hê. Laat weet hulle dat jy daar is en hulle sal ondersteun op enige manier wat hul nodig het. Die sleutel is kommunikasie.


Maniere waarop jy met jou tiener kan kommunikeer:
1. Bepaal ’n gepaste tyd en plek om te praat.
2. Kry iets te ete voordat julle praat.
3. Luister, moenie ’n lesing gee nie.
4. Toon belangstelling in hulle.
5. Wees bewus van hul gedrag.
6. Assesseer die omstandighede by jou huis.
7. Laat hulle toe om te ontwikkel in die persoon wat hulle bedoel is om te wees.
8. Wys dat jy hulle vertrou.
9. Kry jou emosies onder beheer.
10. Doen dinge gereeld saam.
11. Hou opvolggesprekke.


1. Bepaal ’n gepaste tyd en plek om te praat.

Wanneer jy ’n afspraak met jou tiener skeduleer, gee dit julle albei die nodige tyd om sielkundig voor te berei vir wat jy wil bespreek. Maak seker dat jy ’n tyd en datum kies wat julle albei pas. Maak seker dat voldoende tyd beskikbaar is. Jy wil nie ’n gesprek begin en dan in die middel daarvan ophou om ’n ander afspraak na te kom nie. Kies ’n plek wat bekend is en of aangenaam vir beide is. Die plek moet nie te luidrugtig wees of baie afleidings hê nie, maar dit moet ook nie steriel of angswekkend soos ’n ondervragingskamer voel nie. Verskillende moontlikhede kan die woonkamer, tuin of koffiewinkel insluit of selfs ’n wandeling in die park wees.

Wenk: Maak seker dat geen selfone teenwoordig is nie, insluitend joune.


2. Kry iets te ete voordat julle praat.

Moenie jou gesprek met die intrapslag begin nie. Kry eers iets om te eet. Onthou, jy is op ’n spesiale afspraak met jou kosbare seun of dogter. Tieners kan ongelooflik honger wees omdat hulle so vinnig groei - veral seuns. Wanneer hulle honger is, is hulle meer geïrriteerd en minder geneig om in die bui te wees vir enige gesprek. As hulle ’n lekker ete geniet, sal hulle ontspanne voel en hul bloedsuiker sal gestabiliseer word. Dit is noodsaaklik om ’n innemende gesprek met hulle te hê. Wanneer jy saam eet, dwing dit oogkontak, wat natuurlik tot informele gesprek sal lei. Dit is belangrik om gereeld maaltye met hulle te deel. Kinders wat met hul ouers oor die alledaagse dinge by ’n tafel kan praat, sal meer geneig wees om teenoor hul ouers oop te maak wanneer dit kom by moeilike onderwerpe. Vir meer besonderhede oor die belangrikheid van ’n maaltyd saam as ’n gesin, lees afdeling nommer sewe, getiteld ‘Niks bring mense saam soos goeie kos nie’ in ons blog artikel “Voorstelle hoe om vertroue, respek en ’n goeie verhouding met jou kind te bou”.


3. Luister, moenie ’n lesing gee nie.

Tieners kan baie selektief wees met wie hulle inligting deel en met wie hulle dit nie deel nie. Hulle kan vryelik oor die telefoon of per teksboodskap met hul vriende praat oor allerhande onderwerpe, maar as jy in die prentjie kom, is hulle dalk nie so vrymoedig nie. Dit kan wees dat hulle nie heeltemal gemaklik is om hul gedagtes met jou te deel nie. Dit word aanbeveel om hulle toe te laat om meer te praat. Luister net na wat hulle te sê het. Thomas Edison het gesê: “Ons het egter twee ore en een mond sodat ons twee keer soveel kan luister as wat ons praat.” Wanneer hulle spontaan ’n gesprek met jou begin, sal hulle meer geneig wees om persoonlike besonderhede oor hulself te deel. As hulle gedruk voel om te praat, sal hulle waarskynlik nie ’n eerlike en oop gesprek met jou hê nie.

As jou kind nie dadelik oor persoonlike sake wil praat nie, moet jy dit respekteer. Begin die gesprek deur maklike vrae te vra, soos of hulle die ete geniet het. Vra hulle om jou te vertel van hul dag. Vertel hulle 'n bietjie oor joune. Om te veel direkte en persoonlike vrae te vra, kan hulle afskrik. Wanneer hulle oënskynlik informele kommentaar maak oor wat gedurende die dag gebeur het, kan dit hul manier wees om uit te reik. Gee noukeurig aandag. Laat hulle toe om uit vrye wil vir jou meer te vertel. Moenie iets uit hulle probeer trek nie.

Nadat julle oor dit-en-dat gepraat het, kan jy ’n kort lysie met punte opstel wat jy met hulle wil bespreek. As jy ’n lys van punte het, sal jy kan hou by wat jy wil bespreek en sodoende miskommunikasie vermy. Onthou, die geringste bietjie onopsetlike harde kritiek van jou kant af kan hulle heeltemal van stryk bring en hulle laat afsluit. Kies jou woorde en jou stemtoon sorgvuldig. Jy sal nie hul aandag hou as jy ure lank ‘n lesing gee nie. Wat erger is, jy sal nie uitvind hoe hulle oor dinge voel of dit sien nie. Gee hulle genoegsame tyd om elke punt te verwerk en ’n antwoord daarop te gee.


4. Toon belangstelling in hulle.

Jy het ’n gesprek met jou tiener, omdat jy vir hom/haar omgee. Wys hulle dat jy belangstel in hul welstand en geluk. Vra wat hul drome en doelwitte is. As hulle sport beoefen, vra wanneer hul volgende wedstryd is en of jy kan kom kyk. As hulle leer om ’n musiekinstrument te speel, vra dat hulle eendag voor jou optree. Ja, selfs al beteken dit dat jy deur ’n lawaaierige kitaar-sessie gaan sit en luister! Bied aan om hulle met hul skoolwerk te help as hulle enigsins hulp nodig het. As jy belangstelling in hul lewe toon sal hulle waarskynlik meer oor hulleself aan jou openbaar. Jy weet nooit. Jou groot rugbyster seun mag ’n ander kant aan hom hê. Miskien verras hy jou met ’n talent vir teken waarvan jy nie eens bewus was nie. Miskien het jou dogter nie onwettige dwelms vir jou weggesteek nie, net die roman wat sy in die geheim in haar vrye tyd geskryf het. Om te verstaan wat hul belangstellings en stokperdjies is, sal jou help om hulle ’n bietjie beter te verstaan.


5. Wees bewus van hul gedrag.

Tieners gaan deur baie veranderinge gedurende hierdie tydperk van hul lewens. Hul liggame verander. Hulle probeer hul eie identiteit vind en hul eie onafhanklikheid vestig. Hulle is nie meer die klein kindertjies wat hul ’n rukkie gelede was nie.

Moenie hul nuwe fisiese voorkoms kritiseer nie. Tieners kan baie selfbewus wees. Gee hulle die geleentheid om in hul liggame in te groei. Hulle het nog nie aangepas nie. Hulle moet hul regte postuur vind. Jou seun se stem is nou dié van ’n man. Hy sal met nuwe maniere eksperimenteer om met sy dieper stem te praat. As dit ’n bietjie vreemd klink moet jy hom nie ongemaklik laat voel nie. Tieners sal vir die eerste keer verlief raak en nie presies weet wat om te doen met hierdie gevoelens nie. Hulle kan tydelik sekere vreemde gewoontes ontwikkel. Dit is natuurlik. Hulle sal uiteindelik dit ontgroei en gemaklik raak met wie hulle is. Al wat jy kan doen as ouer is om daar te wees vir hulle en hulle liefde en ondersteuning te gee. Maak seker dat hulle gesond is en ’n gebalanseerde leefstyl handhaaf. Praat met hulle oor sommige van hierdie veranderinge en laat hulle weet dat alles op die ou end in orde sal wees.

As jy egter vind dat hul gedrag verkeerdelik verander tot die punt dat jy besorg word oor hul gesondheid en veiligheid, word dit aangeraai om op te tree. As jy sien dat hul energievlakke, eet- en slaappatrone, buie en motivering drasties verander – soveel so dat dit aan abnormaliteit grens, moet jy die delikate kwessie met hul bespreek. Spreek jou bekommernis aan met liefde. Moenie veroordelend wees nie. Kry hul toestemming om hul na ’n mediese spesialis of sielkundige te neem.


6. Assesseer die omstandighede by jou huis.

Baie ouers probeer om die gevoelens van tieners as gering af te maak, omdat hulle glo dat tieners in ’n “veilige” omgewing woon en nie vreeslik baie van die “regte wêreld” ken nie. Dit wil sê om rekeninge en belasting te betaal, hul eie besigheid te hê of werkspanning te ervaar, self kinders groot te maak en ’n huishouding te bestuur. Ja, die dood van ’n bekende persoon sal hulle waarskynlik meer raak as wat dit jou sal beïnvloed. Ja, hulle gee meer om oor die vrystelling van die nuutste iPhone as wat nodig is. Ja, ’n vriend wat hulle nie by ’n partytjie groet nie sal soos ’n dolk in hul hart voel. Ja, teen volgende week het hulle alles daaraan vergeet...

Die waarheid is dat selfs al verstaan tieners nog nie die hele wêreld nie, bestaan hul hele wêreld uit jou, hul huis, hul familie, hul omgewing, hul skool en hul vriende. As daar iets verkeerd is, voel hulle dit beslis aan. Die lewe van ’n moderne tiener is ver van “veilig”. Hulle hanteer baie druk vanuit hierdie “veilige” gemeenskappe. Daarom moet jy die omstandighede by jou huis en omgewing beoordeel. Ongelukkig skei sommige ouers. Een ouer verloor hul werk of moet in ’n ander land gaan werk. Miskien het ’n broer of suster onverwags ’n buitengewone gesondheidstoestand opgedoen.

As veranderinge plaasvind wat hulle kan ontwrig, moet jy ’n punt maak om daaroor te praat. Wees deursigtig en laat weet hulle dat hierdie onsekerhede jou ook raak en dat julle dit saam ervaar. Julle sal dit oorkom. Vra hulle uit hoe hulle daaroor voel en hoe hulle dit hanteer. Sommige kinders is baie sterker as ander. Kwessies wat jy dalk nie van bewus was nie, kan ook na vore kom wanneer jy die lewensomstandighede met hulle bespreek. As daar iets by jou huis is wat jou kinders kan laat stres moet jy probeer om dit aan te spreek of ’n plan beraam om dit te verbeter. So sal julle ’n sterk en blywende verhouding bou. Jy wil hê jou kinders moet jou huis besoek nadat hulle die skool verlaat het en ’n werk gekry het.


7. Laat hulle toe om te ontwikkel in die persoon wat hulle bedoel is om te wees.

Die beste manier om jou kind te leer ken is wanneer hulle gemaklik genoeg is om hulself in jou teenwoordigheid te wees. Daar moet natuurlik ouer-kind-grense wees, maar jy sal nie ’n goeie verhouding met hulle hê as hulle jou vrees of bang is dat hulle jou teleurstel nie. As ouer moet jy leiding en ondersteuning bied, maar jy moet hulle die vryheid gee om dinge vir hulself te ondersoek en uit te vind. Laat hulle toe om foute te maak en deur hul foute te leer. Laat hulle toe om te groei in hul eie mens, nie jou weergawe van hulle nie. Byvoorbeeld, jy wil dalk hê jou seun moet die familiebesigheid eendag oorneem, maar hy sal ’n baie beter sagteware-ontwikkelaar wees as ’n prokureur. Laat hom toe om sy drome te volg. Jy het jou beurt gehad. Jou kinders sal slegs suksesvolle en gelukkige volwassenes wees as hulle weet wie hulle is en wat hul sterk en swak punte is. Prys hulle vir hul talente en uniekheid.


8. Wys dat jy hulle vertrou.

Om groot te word gaan alles oor leer en eksperimentering. Tieners wil onafhanklik wees. Hulle wil hul eie besluite neem. Hulle wil hul eie vermoëns toets. Hulle wil jou wys dat hulle in staat is om hulself te versorg. As ouer moet jy jou kinders toelaat om verantwoordelikheid te aanvaar. Dit kan iets klein wees soos om jonger broers en susters te versorg, aandete te kook of die grasperk te sny. Dit kan ook iets groter wees soos om na ’n partytjie te gaan of om te leer hoe om ’n motor te bestuur. Dit is gesond vir hulle. Soms is die tydsberekening net perfek vir hulle; ander kere sal hulle misluk. Ongelukkig is dit die lewe. Deur jou kinders aan te moedig om verskillende dinge te probeer, sal jy hul vertroue wen. Dit wys dat jy vertroue in hulle het. Dit sal hul selfvertroue versterk. Stel hulle in kennis van wat jy van hulle verwag en stel reëls en grense voordat jy hulle vry laat loop.


9. Kry jou emosies onder beheer.

Dinge kan vinnig hand uitruk as jy probeer om te redeneer met ’n emosionele tiener met ’n warm humeur. Onthou, jy is die ouer en hulle is die kind. Jy het tyd gehad om te leer hoe om jou emosies te beheer. Hulle het nie. Moenie jou humeur verloor wanneer hulle so aangaan nie. Dit is ongelooflik maklik om dinge te sê wat julle later sal betreur as julle ontsteld is en nie helder dink nie. Neem ’n breek as die gesprek in ’n warm argument ontaard. Jy is lief vir jou kinders – daarom wil jy ’n verhouding wat ’n leeftyd kan duur met hulle hê. Moenie probeer om alles op een dag op te los nie. Gee hulle tyd om alles te verwerk wat jy nou net gesê het. Jy moet ook.


10. Doen dinge gereeld saam.

Dit is belangrik dat jy en jou kind van tyd tot tyd diep gesprekke voer, maar dit beteken nie dat julle daar moet stop nie. Julle moet gereeld kommunikeer. Praat oor dinge wat nie te persoonlik is nie. Die maklikste manier om dit te doen is as julle dinge saam doen. Dit kan kook, films kyk, speletjies speel of stap insluit. Deur ’n band te bou met jou kind wen jy hul vertroue. As jy gemeenskaplike belangstellings deel, bespreek ’n moontlike projek wat die twee van julle saam in die toekoms kan aanpak. Jy moet ook oop wees om nuwe dinge te leer. Probeer om jou tiener in jou wêreld te betrek en betrokke te raak by sy/haar lewe.


11. Hou opvolggesprekke.

Julle kan nie net een diep gesprek hê en verwag dat die hele wêreld sal verander nie. Verandering neem tyd. Jy moet hulle tyd gee om na te dink oor die dinge wat jy gesê het. Jy moet ook reflekteer op dit wat hul gesê het. Skeduleer ’n ander tyd en datum met jou tiener om die vorige sessie op te volg. As jou eerste benadering gewerk het, kan jy probeer om weer dit op dieselfde manier te doen. As dit nie gewerk het nie, kies ’n ander benadering. Jy kan ’n nuwe plek uitprobeer of toelaat dat hulle hierdie keer kies. As jy jou volgende gesprek het, maak seker dat jy vir hom/haar terugvoering gee oor hul prestasie of gedrag. Prys hulle vir die dinge wat jy sien hulle aan gewerk het om te verbeter. Laat hulle toe om aan jou ook terugvoering te gee.


Ons hoop dat hierdie wenke jou sal help om die kommunikasie tussen jou en jou tienerkind te verbeter. Laat weet ons of jy enige ander tegnieke het wat jou gehelp het om beter verhoudings met hom/haar te bou.

© Kopiereg Afrikaanse Skoolprojekte. Alle regte voorbehou. Alle inligting hierin is die intellektuele eiendom van Afrikaanse Skoolprojekte en is beskerm deur die wet, insluitend maar nie beperk tot kopieregwetgewing nie. Geen inligting mag op enige manier gereproduseer, gekopieer, versprei en/of herverkoop word sonder die skriftelike toestemming van Afrikaanse Skoolprojekte nie. Afrikaanse Skoolprojekte behou verder die reg voor om enige toestemming te onttrek indien ons van mening is dat die gebruiker enige voorwaardes waaronder toestemming gegee is oortree. Uittreksels en skakels mag gebruik word, mits volledige en duidelike krediet aan Afrikaanse Skoolprojekte gegee word, met toepaslike en spesifieke aanduiding na die oorspronklike inhoud. As prente gebruik word, mag ons watermerk nooit afgesny of verwyder word nie. Ons moedig ons lesers aan om ons artikels via e-pos en sosiale media netwerke te deel deur middel van ons skakels. Sien asseblief ons Bepalings en Voorwaardes as jy onseker is oor die gebruik van ons materiaal.

As jy van hierdie artikel gehou het, teken in op ons nuusbrief. Jy sal gratis waardevolle advies en wenke ontvang om jou kinders se akademiese prestasie 'n hupstoot te gee.